Zomaar iemands auto instappen is vaak ook iemands leven binnengaan. En er later weer uit.
Je geeft me veel en ik geef terug. We praten veel. Maar soms ben jij gewoon stil en dan neem ik rust.
Ik geniet van de lift, onze weg en het gesprek. Ik bied ruimte en geef (aan de) weg. Ik praat en luister.
Ik ga van hier naar daar – en verder na hier geweest te zijn. Altijd weer verder. Jij brengt me altijd… verder
De Haagse liftdagen waren voorbij. De baan was opgezegd en daarmee helaas ook de vaste liftweek. Maar nieuwe wegen zijn er genoeg.
Amsterdam-Odessa-Kiev en Berlijn naar Noord-Italië, Avignon, Barcelona, Antwerpen, Amsterdam, was de laat-zomer tour. De chauffeurs toonden hun verbazing over de afstanden en zoals ik het noemde: Giro Europa. Ze prezen mijn levenslust en wil om mensen te ontmoeten.
Wat hoogtepunten: Chauffeurs die me uitnodigen om bij hun thuis te slapen, overnachten in wijnvelden, veel lange dagen maken, rust pakken en weer doorgaan. ‘On route’ nieuwe wegen bepalen, flexibel blijven. Want als het niet via de ene route kan, dan via een andere. De weg je route laten bepalen; ik noem het zo.
Ook samen gelift. Een vriendin pikte ik in een tankstation in Polen op, en samen trokken we 10 dagen lang door Polen, de Oekraïne, en naar Berlijn. De eerste avond al werden we door een echtpaar uitgenodigd voor een diner en een goede nachtrust. Met een andere vriendin en haar hond trok ik een maand later naar Barcelona, vanuit Avignon.
Een liftdag valt altijd samen met de laatste rit. Zo ook met een grote tour. Mijn gevoel van voldaanheid is groot tijdens Antwerpen-Amsterdam met zeven(!) auto’s. Mijn eerste rit is een bedrijfswagen voor directieleden. De pret kon voor mij niet op: hoe geweldig zo’n eerste chauffeur 0p je laatste liftdag.
Na drie andere auto’s kleum ik rond Eindhoven in de avondkou, totdat ik door een oud-lifster en bekend filmmaakster opgepikt word om een fantastisch verhaal te mogen horen over hoe zij met een heel gezin ‘een vakantie heeft gelift’.
De laatste rit brengt mij op 5 minuten loopafstand thuis en tijdens de rit praat ik de oren van de chauffeur zijn pet. Hij pikte mij op door achteruit te rijden. Ik stak mijn duim pas op toen hij me bij het station aankeek en voorbijreed.
Liften werkt. Letterlijk. Tijdens mijn laatste rit naar Den Haag kreeg ik zomaar werk aangeboden. De rit duurde 45 minuten, genoeg voor een succesvol sollicitatiegesprek en het aanbod om voor een leuke vergoeding een televisieprogramma samen te stellen.
Ik had geen twee seconden later op mijn plek in de Jan van Galenstraat moeten staan – een vrouw pikte me op nog voordat ik mijn liftbordje liet zien. Ik begon meteen mijn verhaal te vertellen (“ik ga naar Den Haag om mijn spullen in te leveren. Ik stop met werk.”) Het gesprek ging vrij vlot met veel gerichte vragen van haar kant en 15 minuten later pas introduceerde zij zichzelf en deed ze haar aanbod.
Je zou je eens moeten voorstellen hoe je je voelt. De laatste keer naar Den Haag, je zegt je baan op en precies op dat moment krijg je dankzij het liften een project aangeboden. En alsof dat niet genoeg was, mijn laatste rit kreeg ik van een lesbische chauffeur. Een tweede cirkel was rond, want op mijn eerste liftdag naar Den Haag kreeg ik ook al een lift van een lesbische.
En bij het afscheid gaf deze mevrouw – een wijnhandelaar – mij een mooie fles wijn mee. En terwijl ik dit schrijf luister ik naar Radiohead, “Everything in its right place”.
Het tv-programma is inmiddels achter de rug en succesvol verlopen, net als een aantal extra liftavonturen tussendoor. Onlangs heen en weer gelift naar Brussel en ook nog een keer naar Aachen. Binnenkort ga ik ook weer op pad, ondermeer naar de Oekraine voor een Europese festival van lifters. Stay tuned.
Als er een onderwerp is dat ik tijdens het liften altijd vermijd, dan is het wel politiek. Begint de chauffeur erover, dan houd ik vaak mijn mond en ga ik er verder niet op in. Politiek is vaak een heet hangijzer en discussies heb ik geen zin in. Meestal praten we gewoon over persoonlijke dingen, maar soms kan politiek toch een leuk gespreksonderwerp zijn, en kan je leren van de persoon die je meeneemt.
Neem Italie. Krankzinning land is dat en wonderbaarlijk dat een maffiabaas daar de baas mag zijn. Leuk dus als je daar met iemand over kan praten tijdens het liften die ook politicologie heeft gestudeerd, maar dan meer dan 30 jaar eerder tijdens de zogenoemde (‘rode jaren‘) en dezelfde vragen rond Italie met mij deelde.
Zodra ik zei: “hoe kan je zoiets toch verklaren, dat die mensen in Italie zo enorm daarin meegaan…”, vervolgde hij, “met zo’n manipulator van jewelste”. En hij brak daarna los met een mooie uitleg over hoe het zover had kon komen, van Mussolini (‘el duce’) tot nu, met een uitleg over hoe veel Italianen een hunkering hebben naar een sterke leider, naar de tijd waarin Italie groter en machtiger was, en hoe dit verband houdt met de grote standbeelden die je in de oude Italiaanse steden vinden kan.
Helaas dat de beste man deels stotterde, een gehoorapparaat had en mij slecht kon verstaan, maar een mooi gesprek ontwikkelde zich rap. We zaten slechts 15 minuten samen in de auto – hij ging verder naar Almere en zette mij bij het pompstation af voor Schiphol – maar geweldig is het dat mensen voor je stoppen en na de rit beseffen dat ze een juiste beslissing hebben genomen, en dat ze je meer gegeven hebben dan ‘slechts een lift’
Natuurlijk is een van de eerste vragen die mij gesteld wordt door mijn chauffeurs wat voor werk ik doe. Daar geef ik dan graag antwoord op en vertel dat ik werk voor een duurzame bedrijvengids. Zij leggen zelf dan vaak ook al de link met mijn liften, en de meesten hebben zelf ook wel iets over duurzaamheid te vertellen. Maar het gebeurt niet zo heel vaak dat ze ook nog eens met goede tips komen.
Tot vorige week. Sowieso heb ik redelijk vaak een lift met iemand die een eigen bedrijf heeft maar deze chauffeur had zowaar iets duurzaams opgezet. Samen met een vriend reisde hij door Nicaragua, met het idee om iets op te zetten. Wat dat wist hij nog niet, maar later werd dat heel duidelijk. Zij wilden graag een fonds oprichten voor arme kinderen in de buitenwijken van Granada om daarmee nieuwe scholen op te zetten en kwamen op het idee om dit te financieren met een luxe hotel, ‘met een hart‘.
Hij kwam nu net terug van dat project, twee jaar zat hij daar om dit alles op te zetten, en de ervaringen waren nog erg jong. Zodoende kon ik ook mooi meegenieten van zijn verhalen en wat hij geleerd had. Met deze rit leerde ik niet alleen van een ontzettend mooi idee, maar ook had ik weer een nieuw voorbeeld voor de duurzame gids waaraan ik werk.
Maar hierbij bleef het niet, zo ontdekte ik tijdens mijn meest recente liftdag (toen ik met twee liften binnen een klein uur terug in Amsterdam was). Beide chauffeurs kenden zowaar iemand in hun kringen die bezig was met duurzaam ondernemen. De eerste een vriendin die bezig was met het op de markt zetten van een duurzaam reiskeurmerk (in opdracht van enkele reisbureau’s) en de tweede had een zoon die net een bedrijf had opgericht voor duurzaam energie-advies en installatie.
En dan te bedenken dat mijn collega tegen mij zei, vlak voordat ik weg ging: “En misschien dat je vandaag zelfs met nieuwe klanten meerijdt!”
Met liften verander je vaak niet alleen telkens van auto naar auto, maar ook van verhaal naar verhaal. Je springt soms letterlijk van de ene realiteit in een andere.
In 3,5 uur lifttijd stapte ik tijdens mijn meest recente liftdag van een gerestaureerd oud bootje op het IJselmeer over naar het Plein van de Hemelse Vrede in Bejing, met 1 miljoen Chinezen die mij allemaal aangapen, en met een andere man ga ik met haast naar zijn vijf-jarige zoontje om die op tijd naar zwemles te brengen (“anders had ik je wel even naar je huis gebracht”), via een vrouw in een cabrio op haar terugweg van de cursus ‘geweldloze communicatie’ (die ze te agressief vindt).
Mensen zijn vaak erg open als je met ze in hun auto zit. Soms vertellen ze je hele verhalen over hun leven, waarbij details niet gespaard worden. Die verhalen blijven dan altijd bij je. Met de korte ritjes tussen Amsterdam en Den Haag valt dat overigens wel mee; de langste rit tot noch toe, was iets meer dan een uur en tijdens ritten die korter duren heb je niet zo heel veel ruimte om echt diep te gaan.
Tijdens die ritten wil je er zoveel mogelijk uithalen. Je zit bij iemand in de auto die je een minuut geleden nog niet kende, iemand die jou uitnodigt om met hem of haar mee te gaan – als gastvrijheid, als gunst – en dat is toch best bijzonder.
Ik laat het bij de gesprekken afhangen van de chauffeur. Ik ga het gesprek aan, ik leg uit waar ik vandaan kom en waar ik heen ga, maar ik laat vaak wel de ruimte aan de chauffeur om het onderwerp verder te bepalen. Ik ga in op vragen of opmerkingen en gedachten die z/hij uitspreekt. Door op bepaalde signalen te letten en mijn reactie daarop aan te passen, kan ik ruimte scheppen om dieper in te gaan op zaken waar je wat van leren kan, of wat voor mijn chauffeur belangrijk is. Zo transformeert het liften zich in een mooi proces van geven en nemen, en van constant leren.
“Zo jij hebt geluk”, zegt de Poolse man in het Engels, “wij zijn ook op weg naar Den Haag”. Naast hem in het busje zit de chauffeur maar hij zegt niets, niet eens hallo. Eerst reed hij mij voorbij. Hij keek nog wel even naar me maar ik dacht: hopeloos. Tien seconden later toeterde hij naar me, en met zijn hoofd uit het raampje zwaaide hij, terwijl ze wachten voor het rode verkeerslicht.
“Nou wat een geluk”, denk ik. Ik had zojuist een halfuur in de kou gestaan, en maar wachten, en maar wachten, en maar lachen en lachen. Wanneer komt mijn rit nu? Ik had nooit gedacht dat het zo lang kon gaan duren ’s ochtends vroeg om half negen, maar de meeste mensen negeerden mij gewoon, of zwaaiden dat ze een andere richting uit moesten. En ik had nog wel een meeting om 10 uur. Zou ik nog wel op tijd komen? Maar de Poolse man had gelijk. Ik had toch nog geluk: dankzij deze directe lift zou ik het net gaan redden.
De week ervoor ging ook al bijna mis. Ik had een lift naar Delft, binnen vijf minuten. De rit was gezellig, met moeder en dochter, maar door de files en een omweg, was ik net tien minuten te laat voor een meeting. Gelukkig was de persoon met wie ik de afspraak had zeer coulant en er was geen probleem. Maar twee dagen daarvoor had ik met een rit naar Rijswijk, een mevrouw die mij binnen twee minuten oppikte, toch wat meer geluk: ik was 20 minuten voor de vergadering op kantoor.
Ik had het overigens wel kunnen weten dit keer. Ik had zojuist ontdekt dat er vlak bij huis (5 minuten loopafstand) ook een goede liftplek is: een bushalte vlak voor de supermarkt. Ik was daar twee dagen eerder op mijn terugweg afgezet en ik wilde deze nieuwe plek graag uitproberen. Maar helaas, tegen dit gevoel in koos ik er toch voor om naar mijn oude plekje te gaan, want ik wilde het zekere voor het onzekere nemen… Toch gelukt dus, maar op het nippertje.
En wat ze op kantoor zeiden? “Hoe krijg je het toch voor elkaar om elke keer weer keurig op tijd te zijn”.
Regen. Kut. Eerste werkdag. Toch maar trein doen? Nee, besluit ik meteen. Dit zal ik doorzetten. Juist op zo’n eerste dag. Bovendien zorgt regen er vaak zelfs voor dat mensen je eerder oppikken. Dan maar een paraplu mee, die ik vervolgens niet eens gebruik onderweg naar het eind van de Van Galenstraat. Een half uur later dan gepland loop ik mijn huis uit, klaar voor een lekkere wandeling van 15 minuten en mijn eerste werkdag en een avontuurlijk liftdag.
Tien minuten later gaat er een raampje open en wordt er getoeterd achter mij. De vrouw lachte eerst naar me en reed met haar handen omhoog door. Toch maar wel dus. Ze gaat naar Katwijk voor een training die ze geeft en kon me niet in de regen laten staan. Als ik vertel dat ik uit Huizen kom, blijkt haar vrouw ook daarvandaan te zijn. En gelift heeft ze vroeger zelf ook.
Ze zet me met haar BMW cabrio af bij het benzinestation voordat de A4 splitst in de N44. Het regent nog altijd. Snel vraag ik de eerste persoon die ik zie. Hij lijkt te liegen als hij zegt dat hij niet naar Den Haag gaat. Meteen door naar de volgende -geen zin om te wachten- hij komt net uit de winkel en stapt zijn auto in. “Ja natuurlijk”, zegt hij, “stap maar in!”
Er is nog een passagier en samen zijn ze onderweg naar een theatervoorstelling voor kinderen. De chauffeur is technicus en de passagier een bekende acteur en theatermaker Mostafa Benkerrium. Ze zijn van het Internationaal Danstheater maar we praten vooral over liften. Over de chauffeur zijn meest memorabele rit toen hij kotsend een auto uitging die veel te hard reed over een weg vol bochten, en vervolgens opgepikt werd door een pastoor in niemandsland. Ik vertel ze op mijn beurt over de vrouw die mij twee jaar terug in Oostenrijk oppikte en vroeg of ik zin in sex met haar had in haar buitenhuis. “De lift waar elke lifter van droomt”, roept hij uit. “Ja, en ik liet haar gaan”, vervolgde ik lachend.
Voor de terugweg had ik drie lifts nodig, en twee uurtjes deur-tot-deur (ook lifters hebben last van files). Na 10 seconden stopte in De Haag een bijna gepensioneerde man, die van plan is om de wereld rond te fietsen vvolgend jaar. Daarna binnen tien minuten een geschiedenisdocent die op de UvA les had gehad van dezelfde docenten als ik, en als laatste een jonge jurist met drie kinderen op een woonboot die drie jaar lang van huis naar school en weer terug had gelift in Groningen (“te lui om te fietsen”), en mij om de hoek van huis lachend afzet, vanwaar ik zingend naar huis loop.
Liftend naar mijn werk, dat is mijn hobby. Eens per week, op donderdagochtend, sta ik in Amsterdam aan het eind van de Jan van Galenstraat, met mijn duim omhoog en het bordje “Leiden/ Den Haag”. Het kost me ongeveer 5 minuten om een eerste lift te krijgen op mijn route van 55 kilometer, soms wat langer.
Mijn nieuwe baan ben ik in maart 2009 begonnen. De eerste lift-trip heb ik in februari gemaakt. Dat was voor mijn kennismakingsgesprek. Twee auto’s brachten mij erheen, en twee andere chauffeurs brachten mij weer terug. Liften is voor mij de enige weg.
Lees meer hier: Liften Werkt!
Liften Werkt! 